Hoa ban Chi Móng bò

Hoa ban trắng (Bauhinia variegata) tại Tây Bengal, Ấn Độ

Hoa ban có từ 4 - 5 cánh. Nhị hoa có vị ngọt, thu hút nhiều loài côn trùng, nhất là các loài lấy mật như ong, bướm. Tên gọi hoa ban trắng (Bauhinia variegata) theo tiếng của người Thái có nghĩa hoa ngọt. Hằng năm, đầu tháng hai âm lịch, hoa ban lác đác nở, rộ nhất và đẹp nhất là vào khoảng đầu tháng ba, đến đầu tháng tư thì hoa bắt đầu tàn. Lúc nở rộ, trông cây ban như thể chỉ có hoa mà không có lá. Người vùng cao Tây Bắc Việt Nam thường dựa vào hoa ban để làm nông, họ phát nương vào lúc hoa nở và tra hạt vào lúc hoa tàn.

Biểu tượng

Hoa ban trắng (Bauhinia variegata) là biểu tượng văn hóa của vùng Tây Bắc Bắc Bộ Việt Nam, thường tượng trưng cho sự thủy chung trong tình yêu đôi lứa.

Hoa dương tử kinh (Bauhinia blakeana) từ năm 1997 đã trở thành loài hoa biểu tượng cho Hồng Kông và nó xuất hiện trên lá cờ của Hồng Kông cũng như trên các đồng đô la Hồng Kông. Còn tại Đài Loan, nó đã được bầu chọn là loài hoa của thành phố Gia Nghĩa ở miền tây nam Đài Loan.

Văn học

Hoa ban thường xuất hiện trong các trường ca và truyền thuyết dân gian các dân tộc thiểu số Tây Bắc Việt Nam. Trong cộng đồng các dân tộc Tây Bắc, tồn tại ba kiểu truyện kể về sự tích hoa ban; đó là các truyện Pi Khun-Noọng Ban, truyện Cầm Đôi-Hiến Hom và truyện Bun Trai-Bun Nhinh (hay truyện hai Bun). Cách kể và tên nhân vật của các truyện tuy có khác nhau, nhưng đều giống nhau ở chỗ dùng hoa ban làm biểu tượng cho sự thủy chung trong tình yêu đôi lứa.

Nhà thơ Trần Mạnh Hảo đã viết bài thơ Gửi Lai Châu, trong đó có câu: Hoa Ban nở thành người con gái Thái.

Tình ca Thái có câu:

Trăm năm ngắm ban nở còn ngắm mãiMỗi mùa bạn lại thêm trẻ ra, không già...

Ẩm thực

Tại vùng Tây Bắc Việt Nam, hoa ban cùng với lá có thể được chế biến thành những món ăn độc đáo như: xôi, xào, nấu canh, làm nộm, đồ lên chấm với dấm ớt măng chua...

Hình ảnh

  • Hoa ban trắng tại Tây Bengal, Ấn Độ
  • Dương tử kinh
  • Hoa dương tử kinh
  • Biểu trưng hoa tử kinh trên lá cờ Hồng Kông

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Chi Móng bò http://www.ville-ge.ch/musinfo/bd/cjb/africa/detai... http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/genus.pl... http://www.phytoneuron.net/PhytoN-Cercideae.pdf http://www.nzor.org.nz/names/1d8cadb9-56fe-46e4-98... http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&... http://www.ipni.org/ipni/idPlantNameSearch.do?id=2... http://www.irmng.org/aphia.php?p=taxdetails&id=127... http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/orders/f... http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:ls... http://legacy.tropicos.org/Name/40025598